İyi Bir Meslek Seçimi İçin Kendini Tanımak

Bireyin yetenek ve özellikleri doğrultusunda kendisine en uygun mesleği seçebilmesi için öncelikle kendisini tanıması gerekir. Bunun için bireylerin öncelikle kendilerine; “Ben neler yapabilirim?”, “Ben neleri yapmaktan hoşlanırım?”, “Ben ne istiyorum?” ve “Karakterim nasıl?” sorularını sormaları gerekir.

Kabiliyet  (Neler Yapabilirim?)

Bireyler bu soruyu kendilerine sorarken aynı zamanda yeteneklerinin neler olduğunu da sorgulamış olurlar. Yetenek, bireyin hangi eğitim programında başarılı olabileceğini belirler. Bu nedenle bireylerin yeteneklerinin ne olduğunun farkına varabilmeleri başarılarını etkileyecek olan en önemli etkendir.

Seçtiği mesleğin gerektirdiği yeteneklere sahip olmayan bireyin yaptığı işte başarılı olması mümkün değildir. Bu nedenle birey önce hangi yeteneğe sahip olduğunu bilmelidir.

Akademik olarak bireylerin başarılı olmaları için, hangi derslerde başarılı veya başarısız olduğunun saptanması gerekir. Sözel ya da sayısal düşünme yeteneklerinden hangisinde bireyin daha başarılı olduğu araştırılmalıdır.

Bunun belirlenmesi için kişinin fen, matematik, sosyal ve türkçe derslerindeki başarısı ölçüt alınabilir. Sayısal düşünme yeteneğine sahip olmayan bir bireyin, bu alanda eğitim veren tıp fakültesi, mühendislik, diş hekimliği gibi mesleklerde başarılı olması beklenemez.

Üç boyutlu cisimleri görebilme ve bir evi gözlemleyerek o evin planını zihninde tasarlayabilen bir bireyin mimarlık eğitiminde başarılı olma ihtimali yüksektir.

Kitap okumayı sevmeyen, sözcükleri kullanım gücüne erişemeyen ve zengin bir söz dağarcığına sahip olmayan bir kişinin dil ve edebiyat eğitiminde başarılı olması beklenemez. Bunun için kişilerin hangi alanlara ilgi duyduğu, yetenek ve eğilimlerinin hangi yönde olduğu göz alınarak bir eğitim programı tercih edilmelidir.

İlgi (Neleri Yapmaktan Hoşlanırım?)

Yetenekler bireyin hangi alanda daha başarılı olabileceğini belirlerken; ilgiler, bireyin hangi alanlarda yaptığı işten alacağı hazzı belirler. Bu yüzden ilgi ile yetenek iç içedir. İlgi duyduğu ve yetenekli olduğu bir alanda çalışan bireyler için başarı kaçınılmazdır.

Bireyler seçecek olduğu meslekte insanlarla diyaloğun mu yoksa objelerle uğraşmanın mı daha ön planda olduğunu göz önünde bulundurmalıdırlar. Bireyler ilgi duydukları ve hoşlandıkları şeyleri severek yaparlar.

Bireylerin ilgi duymadığı bir uğraşa yönelmeleri sonucu başarısız ve mutsuz oldukları gözlenir. Öğrenci gürültüsüne dayanamayan ve sürekli konuşmaktan sıkılan bir öğretmenin başarılı olma ihtimali düşüktür.

İstek (Ne İstiyorum?)

Birey, yetenek ve ilgilerini tanımladıktan sonra meslekten ne beklediğini ve ne istediğini belirlemesi gerekir. Meslek değerleri, bireyin meslekte nelere önem verdiğini ve mesleki uğraşın sonunda elde etmek istediği olanakları gösterir.

Meslek değerlerinin arasında; kazanç, liderlik, işbirliği, yeteneğini kullanma, sosyal statü, düzenli yaşam gibi değerler vardır. Birey bu değerlerin hepsini göz önünde bulundurarak kendisi için nelerin önemli olduğunu belirlemelidir.

Sonunda da belirlediği değerleri kendisine verebilecek olan mesleği seçmelidir. Bu seçimde ilgi ve yeteneklerinde kesinlikle göz ardı edilmemesi gerekir.

Karakter

Bireyin meslek seçiminde doğru karar verebilmesi için kişilik özelliklerini çok iyi analiz etmesi ve bu özellikler doğrultusunda kendisine uygun bir meslek seçmesi gerekir. Her bireyin çok farklı kişilik özellikleri vardır.

Birey öncelikle; atak, sinirli, çekingen, alçak gönüllü, düzenli, realist, hırslı vb. niteliklerin hangisine sahip olup olmadığını belirlemelidir. Bu niteliklerin ardından kendisine uygun mesleği seçmelidir.

Örneğin; ikna kabiliyeti yüksek, insanlar ile iyi iletişim kurabilen ve girişimci niteliklere sahip olan bir kişi pazarlamacı, avukat veya politikacı olabilir. Kurallı, disiplinli, sorumlu ve nesneler ile uğraşmaktan hoşlanan bireyler muhasebe, bankacılık veya büro memurluğu gibi meslekleri seçebilirler.

 Sonuç

Sonuç itibari ile birey, meslek seçimini yine kendi karakteri ile verdiği cevaplara göre belirlemelidir. Bu durum, başarı şansını doğrudan doğruya etkileyecektir…